ทวีปเอเชีย
เอเชีย เป็นทวีปใหญ่และมีประชากรมากที่สุดในโลก
ส่วนใหญ่ตั้งอยู่ในซีกโลกเหนือและตะวันออก ครอบคลุมพื้นที่ร้อยละ 8.7
ของผิวโลก (ร้อยละ 30 ของส่วนที่เป็นพื้นดิน) และมีประชากรราว 3,900
ล้านคน หรือร้อยละ 60 ของประชากรมนุษย์ปัจจุบัน
ระหว่างคริสต์ศตวรรษที่ 20 ประชากรเอเชียเพิ่มขึ้นเกือบสามเท่า[1]
ตามบทนิยามที่เสนอโดยสารานุกรมบริตานิกา[2]
และสมาคมเนชั่นแนล จีโอกราฟิก[3] เอเชียมีพื้นที่
4/5 ของทวีปยูเรเชีย
โดยมีส่วนตะวันตกของยูเรเชียเป็นทวีปยุโรป เอเชียตั้งอยู่ทางตะวันออกของคลองสุเอซ
ตะวันออกของเทือกเขาอูราล และใต้เทือกเขาคอเคซัส (หรือแอ่งคูมา-มานิช)
และทะเลสาบแคสเปียนและทะเลดำ พรมแดนตะวันออกติดมหาสมุทรแปซิฟิก
ใต้ติดมหาสมุทรอินเดีย และเหนือติดมหาสมุทรอาร์กติก
มีหนึ่งประเทศตั้งอยู่ในทะเลเมดิเตอร์เรเนียน คือ ไซปรัส
เอเชียเป็นทวีปที่มีความหลากหลายมาก ทั้งกลุ่มเชื้อชาติ วัฒนธรรม สิ่งแวดล้อม
เศรษฐกิจ ความผูกพันทางประวัติศาสตร์และระบบรัฐบาล
ประชากร
ประชากรของเอเชียมีประชากรร้อยละ 60
ของประชากรโลก ทวีปเอเชียประกอบด้วยหลายเผ่าพันธุ์ จำแนกตามเชื้อชาติได้ดังนี้
เผ่าพันธุ์มองโกลอยด์ แบ่งได้เป็น 2
พวก
พวกมองโกลอยด์เหนือ เป็นพวกผิวเหลืองและเป็นประชากรส่วนมากของทวีปเอเชีย
อาศัยตามทางเอเชียเหนือและทางเอเชียตะวันออก เช่น จีน ญี่ปุ่น มองโกเลีย เกาหลี
เป็นต้น
พวกมองโกลอยด์ใต้
เป็นพวกผิวเหลืองอาศัยอยู่ตามทางตอนเอเชียใต้และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เช่น ไทย
พม่า ลาว เวียดนาม อินโดนีเซีย มาเลเซีย เป็นต้น
เผ่าพันธุ์คอเคซอยด์ เป็นพวกผิวขาว
รูปร่างสูงใหญ่เหมือนชาวทวีปยุโรป แต่ตาและผมสีเข้มกว่า
อาศัยอยู่ในเขตเอเชียตะวันตกเฉียงใต้ และทางภาคเหนือของปากีสถานและอินเดีย เช่น
ชนชาติอาหรับ ปากีสถาน เนปาล และบางส่วนของชาวอินเดีย
เผ่าพันธุ์นิกรอยด์ เป็นพวกผิวดำ มีรูปร่างเล็ก
ผมหยิก เช่น บางส่วนของอินเดีย ศรีลังกา และหมู่เกาะต่าง ๆ
ในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เขตภูมิอากาศของทวีปเอเชียแบ่งออกเป็น
11 เขตดังนี้
1 ภูมิอากาศแบบป่าดิบชื้น
อยู่ระหว่างละติจูด 10 องศาเหนือ ถึง 10
องศาใต้ ได้แก่ บริเวณภาคใต้ของประเทศไทย มาเลเซีย สิงคโปร์
อินโดนีเซียและฟิลิปปินส์จะมีอุณหภูมิสูงตลอดปี
พืชพรรณธรรมชาติ จะเป็นป่าดงดิบ ไม้ไม่ผลัดใบ
2 ภูมิอากาศแบบมรสุมเขตร้อน
หรือเขตร้อนชื้นแถบมรสุม เป็นดินแดนที่อยู่เหนือละติจูด 10
องศาเหนือขึ้นไปจะมีฤดูแล้งสลับกับฤดูฝนปีละ 6
เดือน ได้แก่บริเวณชายฝั่งบางส่วนของคาบสมุทรอินเดีย และคาบสมุทรอินโดจีน
พืชพรรณธรรมชาติ จะเป็นไม้ใบกว้างและเป็นไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้สัก ไม้จันทน์
ไม้ประดู่
3 ภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้าเมืองร้อน
มีลักษณะอากาศคล้ายกับแบบมรสุมเขตร้อน คือ มีฤดูหนึ่งที่แห้งแล้งกับอีกฤดูหนึ่งที่มีฝนตกแต่ปริมาณน้ำฝนจะน้อยกว่า
ได้แก่ บริเวณตอนกลางของอินเดีย พม่า และคาบสมุทรอินโดจีน พืชพรรณธรรมชาติ
เป็นป่าโปร่งแบบป่าเบญจพรรณ
4 ภูมิอากาศแบบมรสุมเขตอบอุ่น
มีฝนตกในฤดูร้อน ฤดูหนาวค่อนข้างหนาว ได้แก่ บริเวณตะวันออกของจีน
ภาคใต้ของญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ตอนเหนือของอินเดีย ลาว และตอนเหนือของเวียดนาม
พืชพรรณชาติได้แก่ ป่าไม้ผสมและป่าไม้ผลัดใบ เช่น โอ๊ก เมเปิล
ถ้าขึ้นไปทางเหนือที่มีอากาศหนาว พืชพรรณธรรมชาติ
จะเป็นไม้สน ที่มีใบเขียวตลอดปี
5 ภูมิอากาศแบบอบอุ่นชื้นภาคพื้นทวีป
ได้แก่บริเวณภาคเหนือและตะวันออกเฉียงเหนือของประเทศจีน เกาหลีเหนือ
ภาคเหนือของญี่ปุ่น และตะวันออกเฉียงใต้ของไซบีเรีย พืชพรรณธรรมชาติ
เป็นป่าผสมระหว่างป่าไม้ผลัดใบและป่าสน ลึกเข้าไปเป็น ทุ่งหญ้า สามารถปลูกข้าวโพด
ข้าวสาลีได้
6 ภูมิอากาศแบบทุ่งหญ้ากึ่งทะเลทรายแถบอบอุ่น
มีอุณหภูมิสูงมากใน ฤดูร้อน และมีอุณหภูมิต่ำมากในฤดูหนาว
ได้แก่บริเวณภาคตะวันตกเฉียงเหนือของคาบสมุทรอาหรับ ตอนกลางของตุรกี
ตอนเหนือของอิหร่าน ในมองโกเลีย
พืชธรรมธรรมชาติ เป็นทุ่งหญ้าสั้น (Steppe)
ทุ่งหญ้าบริเวณดังกล่าวบางแห่งที่มีการชลประทานเข้าถึง
สามารถเพราะปลูกข้าวสาลี ข้าวฟ่าง ฝ้าย และเลี้ยงสัตว์ได้ดี
7 ภูมิอากาศแบบทะเลทราย
ความแตกต่างระหว่างอุณหภูมิกลางวันกับกลางคืนจะแตกต่างกันมาก
ได้แก่บริเวณทะเลทรายโกบี ทะเลทรายธาร์ และที่ราบสูงทิเบต ที่ราบสูงอิหร่าน
สำหรับในเขตทะเลทรายบริเวณที่มีน้ำและต้นไม้ขึ้นได้ เรียกว่า โอเอซิส
พืชพรรณธรรมชาติ เช่น อินทผลัม ตะบองเพชร และไม้ประเภทมีหนาม
8 ภูมิอากาศแบบเมดิเตอร์เรเนียน
ภูมิอากาศซึ่งฤดูร้อนอากาศร้อนและ แห้งแล้ง มีฝนตกในฤดูหนาว
เนื่องจากได้รับอิทธิพล ของลมตะวันตก ได้แก่ บริเวณชายฝั่งของประเทศตุรกี เลบานอน
ซีเรีย อิสราเอล
พืชพรรณธรรมชาติ ได้แก่ ไม้ต้นเตี้ย
ไม้พุ่มมีหนาม ต้นไม้เปลือกหนา พืชที่เพาะปลูก ได้แก่ ส้ม องุ่น และมะกอก
9 ภูมิอากาศแบบไทกา
(แบบกึ่งขั้วโลก) มีฤดูหนาวยาวนาน และมีอากาศหนาวจัด ส่วนฤดูร้อนจะมีเวลาสั้น
ได้แก่ ดินแดนทางภาคเหนือของทวีป บริเวณไซบีเรีย
พืชพรรณธรรมชาติ จะเป็นป่าสนไม้เนื้ออ่อน
ที่เลือกว่า ไทกา หรือป่าสนไซบีเรีย
10 ภูมิอากาศแบบทุนดรา
(แบบขั้วโลก) ได้แก่บริเวณชายฝั่งมหาสมุทรอาร์กติกทางตอนเหนือสุดของทวีปเอเชีย
จะมีฤดูหนาวที่ยาวนานมาก และอากาศหนาวจัด มีหิมะปกคลุมตลอดปี ไม่มีฤดูร้อน
พืชพรรณธรรมชาติ ได้แก่ พวกตะไคร่น้ำ และมอสส์
11 ภูมิอากาศแบบที่สูง
ได้แก่ที่ราบสูงทิเบต เทือกเขาหิมาลัย เทือกเขาฮินดูกูช เทือกเขาคุนลุน
จะมีอากาศที่หนาวเย็น และมีหิมะปกคลุมตลอดปี
